AW-11189518860 Aile Evlilik Çift Danışmanı Dr. Ekrem Çulfa Koçluk ve Psikolojik Danışmanlık Merkezi 0533 3738123
Gebe kadın olaylara karşı daha hassastır. Çabuk kızar, çabuk üzülür ve heyecanlanır. Doğacak bebeğin sağlıklı olup olmayacağını endişesi, yakında üstleneceği annelik görevinin sorunlarının verdiği tedirginliğe karşılık yeni bebeğin vereceği mutluluk onu bu bazen tatlı bazen depresyonlu heyecan dalgalama sürükler. İşte bu nedenle ona yakın onların bilhassa babanın bu ruhi değişikliklere anlayış göstermesi ,tolerans sahibi olmaları gereklidir.
Hormon değişiklikleriİlk üç ayda daha sık olmakla beraber gebeliğin her devresinde görülebilir. Hamile herhangi bir besiye çok derin bir arzu duyar. Bazen tatlı bazen tuzlu bir meyva veya bir sebzedir. Çok tuzlu olanlardan vücudunuzda su biriktireceği için, çok yağlı besiler size kilo aldıracağı için sakınılmalıdır. Bazen aş erme besi olmayan şeyler içindir, toprak kil vb. ( pika ) . Bunkar fazla alındığı takdirde sindirimi bozacağından zararlı olabilirler.
Gebelikte dişetleri şişer ve ağrılı olabilir. Gebelik süresinde hiç olmazsa bir defa diş hekimine gitmek faydalıdır. Dişeti iltihaplanmasını önlemek için günde üç kere dişlerinizi fırçalayın. Tatlıyı azaltın ve arada sık sık bişeyler yemeyin . Kanama ve çok ağrı oluras diş doktorunu görün. Aksi halde eğer iltihaplanma erken tedavi edilmezse luzumsuz olarak dişlerinizi kaybedersiniz ve dişeti hastalığının tedavisi zor duruma girer.
Dişlerin röntgen tetkiki gebelikte eğer hakikaten gerekiyorsa yapılabilir.Doktor gebenin karnına bebeği koruma amacı ile kurşun önlük koyar.
Bilhassa son üç ayda ve yatarken daha sık olur. Gece yatarken ve sabah kalkınca bacaklarınızı germe eksersizleri yapın, faydası olur. Gecenin ortasında kramplar gelirse kalkıp ağrıları geçinceye kadar yavaş yavaş yürüyün.
Birçok hamile kadının ayak bilekleri ve ayakları şişer. Sık sık bacaklarınızı yükselterek yatın ve yemeklerinizi azaltın. Aşırı şişimeler gebelik toksemisinde de olacağından tansiyonunuza sık sık baktırın .
En sık görülen değişiklik yüzde kahverengi lekeler ( kloasma – gebelik maskesi ) ve karında göbekte aşağı doğru orta hatta çizgi gibi kahverengi lekelerdir. Doğumdan sonra bu lekeler kaybolur. Ayrıca karnın gebelikle çok gerilmesi nedeniyle deride çatlamalar olur. Bunlar bazen doğumdan sonra devamlı kalabilir.
Gebelikte mide – barsak sisteminde hormon etikisi ile yavaşlama olduğundan kabızlık sık görülür. Bol sebze ve meyva yiyin ve günde hiç olmazsa 8 bardak su için. Son aylarda büyüyen uterus rektumu baskı yapacağından aptes etmek daha da zorlaşır. Bu tazyik yüzünden basur memeleri ( hemoroid ) oluşur ve ağrısı dayanılmaz dereceye ulaşabilir. O zaman doktorunuzu görmelisiniz.
Kabızlık için doktorun öerdiği müshil ilacından başka ilaç almayın.
Hamilelikte memeler büyür ve ağrılı olurlar. Genellikle gebeliğin ortasını geçince rahatsızlık azlır. Memebaşı etrafı, pigment artması nedeniyle kahverengi olur.
Büyüyerek sarkan memeler iyi bir sütyen ile suoprt etmek, kaldırmak rahatlık verir.
Memelerin büyük ve küçük olması veyahut memebaşlarının küçük veya içeri çekik olması emzirmeyi etkilemez. Doğumdan sonra çekik memebaşları ileri gelir. Bilhassa son üç ayda memelerden sulu veya süt gibi akıntı olur ve bu memelerin bebek için süt yapımına hazırlanışıdır.
Gebelikte cinsel ilişki bebeğe zarar getirmez. Eşler gebe için en uygun ve rahat pozisyonu seçmelidir. Kanama ve ağrı olursa ilişkiyi durdurmak gerekir. Annenin gebelik ve doğum endişeleri, cinsi ilişkinin bazen verdiği ağrı nedeniyle kendisi bu hususta isteksiz olabilir. Buna baba tarafından anlayış gösterilmesi önem taşır.
Hamilelikte sık görülen . Her vakada ille tansiyon yüksekliğini işaretlemez. Gece yatarken burun içinin kurumasına mani olmak üzere oraya yumuşatıcı bir krem faydalı olur. Burnunuzu yavaş olarak sümkürmeniz gereklidir. Kanama sık ve ağır olursa doktora haber verin.
Venler ( kara kan damarları ) gebelikte genişler . Nedeni vücutta kan hacminin artmasıdır. Altıncı ayın sonunda kan hacmi % 30-40 artmıştır. Büyüyen rahim karın damarlarına basınç yaparak bacaklardaki damarların daha da şişip genişlemesine neden olur. Maalesef doğumdan sonra bu varikozlar tamamen kaybolmazlar ve her gebelikten sonra daha artar.
Uzun süreler ayakta durmak, bacak bacak üstüne atarak oturmak durumu kötüleştirir. Buna karşılık suport kadın çorabı giymek ve bacakları kaldırar sık sık oturmak faydalıdır.
a- Sigara içilen yerlerden uzak kalın,
b- Çok sıcak veya çok soğuk yerlerden kaçının
c- Yorulmayı beklemeden sık sık istirahat edin
d- Eğer olanağı varsa öğle tatilinde uzanın sol tarafınıza uzanmayı tercih edin
e- Arada bir işinizi bırakıp kollarınızı, bacaklarınızı gererek hafif
eksersizler yapın
f- Suport çoraplar giyin
g- Koltukta oturark sırtınızı dik tutun
h- Sabah erken bulantı ve kusmanız oluyorsa iş yeri ile anlaşarak görevinize biraz geç gelin .
Erken gebelik döneminde görülen kanamalar mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir. Rahim ağzı lezyonları, idrar yolu enfeksiyonları kanamaya neden olabilir. Bebek canlı ve rahim ağzı kapalı ise düşük tehdidinden bahsedilir. Bu dönemde yatak istirahatı yapılmalı, cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Erken gebelik döneminde bulantılar gebelerin yaklaşık % 60’ında görülmektedir. Kusma eşlik edebileceği gibi bulantı, kokularla artabilir. Sabahları daha belirgindir. Bulantı ve kusmalar gebelik hormonlarının etkisine bağlı olabileceği gibi mide, karaciğer, safra kesesi, tiroid bezi sorunları nedeniyle de olabilir. Üzüm gebeliği ve çoğul gebeliği olanlarda daha sık rastlanmaktadır. Sık sık, az az beslenmek bulantıları hafifletebilir. Bulantı-kusma genellikle ilk 3 ay içinde kendiliğinden geçmektedir. Ancak gebenin genel durumunun bozulmasına, su ve kilo kaybetmesine yol açacak kusmalar doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Bu konuyla ilişkili bilgi almak için hastanemiz normal gebelik takip bölümüne başvurunuz.
Gebeliğin ilk aylarında sıklıkla uykuya yatkınlık olur ve anne adayı uyku sorunu yaşamaz. Fakat ilerleyen aylarda ve özellikle son aylarda çeşitli nedenlerden dolayı rahat ve yeterli uyuyamama problemleri olur.
Nedenleri:
Gece sık sık idrara çıkma
Karnın aşırı büyümesi nedeniyle yatakta rahat pozisyonda yatamamak
Gece bacaklara kramp girmesi
Bacaklarda belde ve sırtta olan ağrılar
Nefes darlığı
Yatınca ağza acı su gelmesi
Anne adayı gebelikten önce uyumaya alışkın olduğu pozisyonda gebelikte vücut şeklinin değişmesinden dolayı zorlanabilir. Gebelikte sırt üstü yatmak önerilmez, annenin sol yanına yatması önerilir. Son aylarda karnın aşırı büyümesinden dolayı anne bu pozisyonlarda zorlanabilir ancak bebeğin sağlığı için sol yana dönük yatmak uygundur. Sol yana dönüldüğünde damarlar üzerindeki baskı azalır ve bebeğe daha fazla kan gider. Sol yanda yatarken bacaklarınızı bükerseniz ve aralarına yastık koyarsanız daha rahat edersiniz. Yan yatış pozisyonu nefes darlığını da azaltacaktır. Yan pozisyonda annenin rahat etmesi için özel "gebelik yastıkları" üretilmektedir (resim). Eğer yatarken ağzınıza su gelmesi oluyorsa vücudunuzun üst kısmını yükseltecek şekilde yastıklar koyabilirsiniz. Gebeliğin ilk aylarında sırt üstü dahil her pozisyonda yatılabilir, bir zararı olmaz.
Uyurken sırt üstü ve karın üstüne yatma pozisyonlarından kaçınmak gerekir. Sırt üstü yatma pozisyonu nefes darlığı, hemoroid, ağza su gelmesi problemlerine sebep olur ve bebeğe giden kan akımını azaltır. Karın üzerine yatma pozisyonu karına baskı yapacağından zararlı olabilir ve zaten karnın büyümesinden dolayı rahatsızlık verecektir.
Gebelikte uyku problemlerini azaltmak için doğru uyuma pozisyonu dışında neler yapılabilir? Akşam uyumadan önce sıcak duş almak uykunuzu getirmeye yardımcı olabilir. Akşam saatlerinde çok fazla çay, kahve içmekten kaçınmalısınız. Yatmadan önce ılık süt içmek faydalı olabilir. Her gün aynı saatte yatmaya ve sabah aynı saatte kalkmaya özen gösterin. Gündüzleri egzersiz veya yürüüyüş yapmak uyku açısından da faydalıdır.
Gebelik her ne kadar fizyolojik bir durum olarak adlandırılsa da tıp literatüründe ''gebelik bir hastalıktır'' olarak geçer. Bu deyimin kullanılmasının birçok nedeni var.
Başlıca bir neden normalden katlarca fazla büyüyen bir rahmin yaratmış olduğu mekanik baskı sonucu bağırsakların yer değiştirmesi ve sıkışması. Bu nedenle ortaya çıkan bağırsak boşalma sorunları ve hazım problemleri.
Gebeliğin beraberinde getirdiği normalden yüzlerce kat yukarıda bir estrogen ve progesteron kan değerleri bir diğer sorun. Buna bağlı olarak kadınlarda göğüslerde büyüme, yüzde ve karın ön duvarında pigment değişikliği ciltte görülen diğer değişiklikler olduğu gibi bizim bugünkü konumuz olan bağırsaklara olan etkileri de sayılabilir.
Yüksek progesteron mide ve bağırsakların boşalmasını 12. gebelik haftasından sonra belirgin olarak etkilemeye başlar. Mide ve bağırsakların boşalması hamile olmayan bir insana göre çok yavaşlamıştır, gaz oluşumu (şişkinlik) ve kabızlığa yatkınlık başlar. Şöyle bir örnek vermek gerekirse hamile bayanın eşinin yemiş olduğu bir et mideden 12 saat sonra ince bağırsaklara geçerken hamile kadında bu süre 24 saate kadar çıkar.
Hazmın ilk önce ağızda başladığını hatırlarsak hamile bir bayanda bu çok daha önem kazanır. Sıklıkla ekşime ve mide yanması problemleri oluşturur. Hamilelerde az ve sık yemenin önemi de buradan çıkmaktadır.
Gebelikte ilk 3 aylık dönemde mide asidinin pH derecesinde artma olur. Bu dönemde hamile kadının daha çok asitli şeyleri yemesi onu rahatlatır çünkü pH yükselmesi mide asidinin düşmesi anlamındadır. Fakat 12. Gebelik haftasından sonra yüksek progesteron nedeniyle bu pH düşmeye yani asit derecesi artmaya baslar. Bu dönemde de gebelere daha az asitli şeyler yemeyi önermekteyiz veya mide asidini dengeleyecek bazı tıbbi ilaçları öneririz. Zaten hastalarda bu konudaki şikayetlerini bariz olarak dile getirir.
Gebelikte bu yukarıda saydığımız hormonsal ve mekanik değişimin yarattığı tablo nedeniyle oluşan bağırsak hareketlerinin azalması, kabızlığa yatkınlık, gaz oluşumu ve gebelikteki mide asidi değişiklikleri beraberinde başka şikayetleri de getirir. Buradaki yaklaşımda ilk 3 ayda asitli gıdaların yenmesi gebeyi rahatlatırken daha sonra bazik yani mide asidini azaltan gıdalar ve yardımcı tıbbi destekler önerilir.
Gebelik esnasında aşerme döneminde hamile bayanların düzensiz yemek yemesi, abur cubur atıştırmaları, çiğneme kurallarına dikkat etmemeleri, bazen çok asitli, şekerli veya acılı gıdaları yemeleri sonucu mide - bağırsak asitliğinin değişmesi ve en önemlisi bağırsaklarda yaşayan yararlı bakterilerin azalarak buradaki bakteri dengesinin bozulması kaçınılmazdır. Bu durum benzer beslenme hataları yapan hamile olmayan kadınlar için de geçerli.
Hamilelerdeki bu gaz, şişkinlik ve kabızlık sorunlarının giderilmesi için güvenilir bir yol olarak dışarıdan probiyotik bakterilerin alınması öneriliyor. Probiyotikli yoğurt ve benzeri ürünlerin ısıya dayanıklı olmamaları ve mide geçişi sırasında asidik ortamda yıkılmaları nedeniyle içeriklerinin büyük oranda bağırsaklara ulaşamadığı tespit edildi. Bunun yerine daha tıbbi bir çözüm olarak eczanelerde satılan film kaplı tablet formundaki probiyotik ve probiyotik multivitamin kombinasyonları tercih ediliyor. Film kaplı tabletler mide asidine dayanıklı olduğundan istediğimiz miktarda probiyotiği esas görev yeri olan bağırsaklara ulaştırmakta daha başarılı. Hamilelerde ve emzirenlerde kullanımı konusunda onaylı probiyotik multivitamin kombinasyonları aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirerek anne adaylarını riskli hastalıklardan korumaya yardımcı oluyor.
Gebelik döneminde yaşanan hormonal değişiklik, derinin gerilmesi ve ağırlık artışı bazı geçici veya kalıcı değişikliklere neden olur. Bunların bazılarında önlemler alınabilir.
Yüzde, kol bacaklarda şişlik, kızarıklıklar
Soğuk-sıcak duyarlılığının artışı
Kılcal damarlarda ve varislerde artış
Hemoroidlerin ortaya çıkması
Diş eti kanamalarına da yol açan diş etindeki kızarıklık ve belirginleşmeler
Çeşitli yerlerdeki bölgesel morarmalar
Damarlarda iltihap ve tıkanma şikayetleri (tromboflebit veya derin ven trombozu) olabilir.
Hormonal değişikliklere ve derideki gerilmeye bağlı olarak karın, meme, kalça bölgesinde çatlamalar görülebilir. Çatlaklar erken dönemde pembe, mor renkliyken zamanla beyaz renge döner. Doğumdan sonraki erken dönemde yapılan "karboksiterapi" çatlamaların tedavilerinde önemli yararlar sağlar.
Atopik dermatit
Ürtiker
Sedef hastalığı (Psöriasis)
Enfeksiyon hastalıkları (bağışıklık sistemindeki değişiklikler özellikle bazı mantar ve virüs haslıklarının şiddetinde artışa neden olur)
Bağ dokusu hastalıkları
Metabolik hastalıklar
Deri tümörleridir.
Ayrıca bazı yiyeceklerin kendisi ve kokusu da bulantılara yol açtığı için en azından bulantılar geçene veya azalana kadar ( Bu genelde hamilelik başlangıcından itibaren 3-4 ay sürer ) bu tür yiyeceklerden uzak durmakta fayda vardır. Yine sık sık ve azar azar yemek de bir önlem olarak da kabul edilebilir. Bazıları birtakım bitkisel çaylarda önerebilmektedir. Fakat bitkisel çayları tüketirken dikkatli olmakta fayda vardır. Bunlardan sık sık tüketmek ters etkilere yol açabilir.
Hamile bayanlarda görülebilecek diğer bir sorun hemoroid sorunudur. Bu sorunda makat çevresinde bulunan damarlarda kan birikmesi olur. Tabi hemoroide yol açabilen bir çok sorun bulunmaktadır. Beslenme şekli, yaşam tarzı, sürekli oturma, kabızlık, bebeğin annenin makatındaki damarlara baskı yapması gibi nedenleri sıralayabiliriz. Hemoroidin bilinen en temel belirtileri makatta kaşıntı, ağrı, tuvalet yaparken acı duyma ve kanam olmasıdır.
Bunun için öncelikle elbette ki kabızlık sorunu yaşamamaya dikkat etmek gerekir. Kabızlığa yol açabilecek yiyeceklerden uzak durmakta fayda olacaktır. Yine beslenme düzenine dikkat etmek önemlidir. Ayrıca gündüz su tüketimine de dikkat etmek gerekir. Tabi tıbbi tedaviyi de aksatmamak gerekir. Doktorun vereceği hemoroid kremleri v.b. ilaçları mutlaka aksatmadan almak gerekir.