Çocuk Psikologu

Akran zorbalığı çocukları bir çok konuda etkileyen bir durumdur. Bazen aileler bunun farkında olabiliyor bazen de fark edemeyebiliyorlar. Akran zorbalığı, çocukların kendi yaş gruplarında olan bir ya da birkaç kişiye; sosyal, fiziksel, sözlü ve cinsel olarak zarar vermeleridir. 

Çocuklar neden akran zorbalığı yapar? 
Burada ailenin etkisi çok büyüktür. Eğer böyle bir şeyle karşılaşıyorsa aileler ve öğretmenlerin koordine şekilde iletişim halinde olmaları çok önemlidir.  

Fiziksel olarak zorbalık, örneğin; 4-5kişilik bir arkadaş grubu bir araya geliyorlar ve çelimsiz bir çocuğu fiziksel olarak zarar vermek üzere dışlıyorlar. Bu durum okulda olursa ve öğretmen bunu gözardı ederse, ciddi anlamda problemlere yol açacaktır. Bunun sebebi, zaten çelimsiz olan çocuk içe kapanık bir özellik gösteriyorsa hem bu durumu çok fazla ifade edemeyecektir hem de bu zorbalık davranışı gösteren arkadaş grupları bu davranışı devam ettireceklerdir. 

 
Fiziksel olarak akran zorbalığına uğrayan çocukta neler olur ve nasıl fark edilir? 
Çocuğunuzun üzerinde morluklar, şiddet darbeleri veya çizikler görüyorsanız mutlaka sormanız gerekiyor. Ne olursa olsun gözardı edilmemelidir. Çocuğunuz çok anlamlı ifadeler de bulunamıyorsa, üstü kapalı bir şekilde “Takıldım, düştüm, kafamı vurdum” gibi şeyler söylüyorsa ve durumla mantık olarak uyuşmuyorsa mutlaka sorulmaya devam edilmelidir. 

 
Cinsel olarak zorbalık, çocukların birbirleriyle ilgili cinsel içerikli, küfürlü konuşmaları, birbirlerini rahatsız ettikleri davranışlardır. Çocuk yine kendini baskı altında hissediyor olabilir. Eğer çocuğunuzdan normalde duymadığınız sözleri duymaya başlıyorsanız, cinsel içerikli sorular gelmeye başlıyorsa veya normalde ailenizde konuşulmayan ve yaşından çok büyük durumlarla karşılaşıyorsanız; bu noktada ne olduğunu sormak ve gerekirse öğretmeni ile konuşmak gerekir. Çocuğunuzun yakın olduğu sınıf arkadaşları varsa onların ailelerle görüşüp diğer çocuklarda da böyle bir durum olup olmadığını öğrenmek gerekir. 
 
Sözlü olarak zorbalığa etiketlemeler diyebiliriz. Örneğin; bir çocuk diş tedavisi gördüğü için diş teli takılmıştır, telli diye etiketlerler ve dalga geç geçmeye başlarlar. Bu durumu yaşayan çocuklar okula gitmek istemeyebilirler. Bu tarz etiketlemeler olmasın diye kendi çocuklarınızı da aslında barışçıl bir dünyada yetiştirmek çok önemlidir. Unutmayın ki her şey ilk olarak ailede başlıyor, okul sonrasında bunun üzerine artı bir eğitim diyebiliriz. 
 
Sosyal olarak zorbalık, örneğin; akranlar toplanmış oyun oynuyorlar. Bir çocukta o oyuna katılmak istiyor ancak genelde o oyunda iyi oynayan bir arkadaş değil veya çok havalı değil. Böyle olduğunda “Seni grubumuza almıyoruz” diyen bir arkadaş grubuyla karşılaşıyorsa ve dışlandığıyla ilgili size geri bildirimler veriyorsa; buna sosyal şiddet diyebiliriz. 

 
Bunları nasıl ayrıştırabiliriz? 
Bunu yapan çocuklar, “Biz şaka yaptık, onu kırmak istememiştik aslında” diyorsa; bu akran zorbalığına girmez. Bunun sebebi; bu durumun içinde içgörü ve vicdan olmasıdır. Karşı tarafı kırmak istemiyor sadece şaka yapmak istemiştir. Ancak bu şaka yaptım söylemleri sırf konuların üstünü örtmek için kullanılan bir teknik oluyorsa; bu akran zorbalığına giriyor demektir. 
 

Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA ACAR 

busra.kara@icloud.com