Çocuk Psikologu

Evrensel Üç İşlemiKullanarak Olumsuz İnançlarımızdan Kurtulabiliriz

SİLME

Seçici bir tutumla yaşadığımız deneyimlerin bazı yönlerini önplana çıkarıp diğerlerini göz ardı etmektir.

Basit Silme: Önemli birbilgi eksiktir.

Ne? Nasıl? Neden? Kim? Kim/Ne Hakkında? soruları sorulmalıdır.

“Çalışamıyorum”

Nedençalışamıyorum?

Kimden dolayıçalışamıyorum?

“Sınavıkazanamayacağım”

Nedenkazanamayacağım?

Kazanmama engel olan ne?

Böylece göz ardı ettiğiniz bölümü geri kazanacaksınız.

Referans İndeksi Eksikliği: Bilgi aşırı genellenmiş veya belirsizdir.

Tam olarak kimve Ne soruları sorulmalıdır.

“Obaşarısız olduğumu söylüyor”

Tam olarak kimbunu söylüyor?

“Sınavıkazanamayacağımı söylüyorlar”

Bunu söyleyenler kimler?

Bu sayede temel özneyi geri kazanacaksınız.

Karşılaştırmalı Silme: Karşılaştırılan şeyin dışarıda bırakıldığı silmedir.

Kime ve Neye Kıyasla sorularını sorun.

“Dahabaşarılı olmak istiyorum”

Kime kıyasladaha başarılı olmak istiyorum?

“Başarısızım”

Kime kıyaslabaşarısızım?

Kimle karşılaştırınca, neye göre başarısızım?

Karşılaştırdığınız kişiye/olaya ait eksik bilgiyi geri kazanacaksınız.

GENELLEME

Önyargılarımızın oluşmasınıntemelinde bu genellemeler yatar.

Evrensel Niteleyici: İstisnasız ya hep ya hiç kategorisidir.

Karşıt örnekler bulun ya da Asla mı? Hiç mi? Herkes mi? Hiç kimse mi?sorularını sorun.

“Benmatematikten anlamam”

Hiç mianlamıyorum?

“Herşeyi yüzüme gözüme bulaştırıyorum”

Her şeyi mi?Yüzüme gözüme bulaştırmadığım hiçbir şeyyok mu?

Genellemeleri ortadan kaldırarak olumsuz inançlardan uzak duracaksınız.

Gereklilik Öğeleri: -meli, -malı, -mak zorunda, -sa iyi olur gibi eklerleyapılan genellemelerdir.

Yapsaydınız/yapmasaydınız ne olurdu? sorusunu sorun.

“Tembellikyapmamalıyım”

Tembellik yapsaydım ne olurdu?

Tembellik yapmazsam ne olacak?

“Planımauymalıyım”

Planıma uymazsam ne olurdu?

Planıma uymam bana ne sağlayacak?

Böylece yapmanız gereken şeyi eğer yapmazsanız ne tür kayıplarınızolabileceğini bir kez daha görecek ve yapmanız gereken şey konusunda kendinizimotive etmiş olacaksınız.

ÇARPITMA (BOZMA)

Zihin Okuma:  Birisiyle direkt iletişim içinde olmadan onundüşüncelerini veya hissettiklerini bildiğini iddia etmektir.

Nereden biliyorum? sorusunu sorun.

Türkçeöğretmeni bana sinir oluyor”

Onun bana sinir olduğunu nereden biliyorum?

“Ailembeni yeteri kadar sevmiyor”

Nereden biliyorum beni yeteri kadar sevmediklerini?

Kayıp Yargılar: Bireyin kendi dünyasından kopuk, bireyi şartlanmaya yönlendiren, pasifcümlelerle ifade edilen yargılardır.

Kim demiş? Kime göre? Kimin inançlarına göre? soruları sorulmalıdır.

“Günde4 saatten az çalışmak sınavı kazanmak için yeterli değildir”

Kim yetersizolduğunu söylüyor?

Kime göreyeterli değilmiş?

“Sınavdöneminde sadece ders çalışmak gerekir”

Kimin inancına göre sadece ders çalışmak gerekir?

Yargıyı oluşturan kişiyi belirleyerek ve bu yargıyı sorgulayarak kendi gerçeğinizikazanacaksınız.

Karışık Eşitlik: İki farklı deneyim ya da olayın eş anlamlı olarak değerlendirilmesidir.

Yaptığınız birleştirmeninmantıksızlığını fark etmenizi sağlayacak “Hiçkimse yok mu? Nasıl bu anlama geliyor?” gibi sorular sorun.

“Öğretmenbana hiç söz vermiyor, galiba bana eskisi gibi değer vermiyor”

Hiç söz vermemesi nasıl bana değervermediği anlamına geliyor?

Benim değer verdiğim ama bazenistemeden ihmal ettiğim hiç kimse yok mu?

Eşitlikleri birbirinden ayıracak ve sizi rahatsız edecek bu yaklaşımdankurtulacaksınız.

Öğrenci Ne Yapmalı?

Hedefinizive olumlu yönlerinizi kendinize sürekli hatırlatın. Hatta en ince detayınakadar yazın. Bu size güç verecek ve motivasyonunuzu arttıracaktır.

İnsanların sizi takdir etmesine,övmesine izin verin. Çoğu zaman övgüler karşısında alçakgönüllü davranarakonları reddederiz. Ancak bunu yaparken bilinç altımıza zarar veririz. Çünkü herinsanın bilinç altı övülmek ister. Bu yüzden övgüleri reddetmeyin. Fazla alçakgönüllüolmak erdem değil, kişinin kendi kendine zarar vermesidir.