Çocuk Psikologu

ÇOCUKLARDA ŞİZOFRENİ

Şizofreni, nedeni iyi bilinmeyen, işlevselliği önemli ölçüde bozan düşünce, duygu ve davranışlarda bozukluklarla giden, insanın içe kapanarak, kendine özgü bir dünyada yaşadığı, gerçeklerden ve insanlar arası ilişkilerden uzaklaştığı bir beyin hastalığıdır.

Şizofreni tedavi edilebilir bir hastalık olmakla beraber, hastaların önemli bir kısmında hastalık tamamen ortadan kalkmayabilir. 

Şizofrenin nörolojik gelişimsel kökenleri olduğuna dair birçok kanıt mevcuttur. Hastalığın kesin nedeni bilinmese de, ailede şizofren birinin olmasının hastalığa yakalanma riskini artırdığı bilinmektedir. 

Tek yumurta ikizlerinin birinde şizofreni görülmesi durumunda diğerinde şizofreni ortaya çıkma olasılığı %50, anne babanın ikisinin birden şizofren olması durumunda çocuklarda şizofreni görülme olasılığı %40, anne veya babanın şizofren olması durumunda çocuklarda görülme olasılığı %8, kardeşlerden birinin şizofren olması durumunda diğer çocukta hastalığın görülme olasılığı  %12’dir. Hastalık, büyük çoğunlukla 15-35 yaşları arasında başlar. (%50’si, 25 yaşın altında.) 10 yaşın altında ve 40 yaşın üstünde başlaması nadirdir. Bu durumda, şizofreninin başlaması açısından en riskli yaş, 15-25 yaşlarıdır.

Çocukluk döneminde şizofrenik bozukluklara ender rastlanır. Bilişsel yetilerin gelişim aşamasında olması ve normalden sapmayı tespit etmenin zor olması çocuk ve ergenlerde tanı konmasını azaltıyor.

Başlangıcı genelde sinsidir. Şizofreni beş yaş öncesi çok az görülür. Ergenlikte sıklığı 50 kat artarak 1000’de 1 ya da 2 oranına ulaşmaktadır. Erkeklerde 1.5-2 kat daha sıktır ve bu çocukların durumu daha erken yaşta belirti göstermektedir.

Klinik belirtiler ortaya çıkmadan önce okul başarısında düşme, sosyal geri çekilme ve günlük işlevlerini yerine getirmede zorluklar görülebilir. Polikliniğe başvuru nedeni genelde bu tür şikayetler olmaktadır, ilk muayenede tespit edilemese de zaman içinde hasta izlendiğinde düşünce ve algı bozuklukları tespit edilmektedir. Erişkin başlangıçlı şizofrenideki tüm belirtiler, çocuk-ergen başlangıçlı şizofrenide aynıdır. Sanrı ve varsanılar çocuklarda daha az görülmektedir. Başlangıçta belirsiz olan sanrılar, zamanla bireysel kimlik ya da aile kimliği ile ilgili karışıklıklar, sonra da sabit ve sanrılar halini alır. En sık görülen işitsel varsanılardır ve bunlar genelde suçlayıcı ya da emir verici niteliktedir. Karşılıklı konuşma sesleri, çocukla ilgili yorumlar içermektedirler. Bedensel ve görsel varsanılar daha seyrek görülmektedir. Bu tür sanrıların varlığını tespit etmek zor olmasına rağmen düzensiz konuşma ve davranışlar belirgin şekilde görülebilmektedir. Şu tarz davranış bozuklukları görülebilir: aşırı hareketlilik, amaçsız ve uygun olmayan davranışlar, küfür içeren sözel saldırılar, ailedeki diğer kişileri anlamsız ya da sebepsiz şekilde kısıtlayıcı ya da zorlayıcı tutumlar.

Genelde ilk şikayetler, içe kapanma, sosyal ortamlardan kaçma, bu durumdayken rahatsız edildiğinde huzursuz olma, gündüz düşleri, kişisel ilgilerin azalması, emir ve eleştirilmeye duyarlılık ve fiziksel aktivitenin olmaması gibi durumlardır. Takıntılı düşünceler de sık görülebilmektedir.

Bebeklik döneminde, dil bozukluğu ya da gelişimsel gecikme, kas tonusu azlığı, çevreye tuhaf tepkiler verme ya da sosyal tepkiler vermeme; erken çocukluk döneminde ise, duygusal dengesizlik, açıklanamayan öfke nöbetleri, tutturma, aşırı hareketlilik gibi belirtiler sık görülmektedir. Sanrılar ve varsanılar genelde dokuz yaşından sonra görülür.

Tedavi için yapılandırılmış bir çevre, özel gelişimsel eksikliklerin yerine konması, sosyal beceri eğitimi, ailenin psiko-eğitsel tedavisi, destekleyici gerçeğe dayalı bireysel psikoterapi gerekmektedir.

KAYNAKÇA:

Şenol, S. (2006). Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı. Ankara: HYB Yayıncılık

http://www.bebekkokusu.com/news/templates/konular.aspx?articleid=760&zoneid=37

http://www.aile.org/index.php?bolum_yazi=3164

http://www.populermedikal.com/psikiyatri/sizofrenineden.asp

http://saglik.tr.net/ruh_sagligi_sizofreni.shtml