Çocuk Psikologu

Yarına Bakış ve Rolüne Aşık Olmak

İlkokulda öğretmenimiz bir hikâye okur, bir yerinde keser ve devamını bizim yazmamızı isterdi. Ben bu oyunu çok severdim. Hepimizin hikâyesi başka hikâyelerin devamı… Annemizin babamızın hikâyelerinin buluştuğu yerde bizim hikâyemiz başlıyor. Onların hikâyeleri de kendi anne babalarının hikâyesinin buluştuğu yerde başlıyor.  Bu ta ilk hikâyeyi başlatana kadar gider. Hayat hikâyemizin yazılmasında bizden önce o kadar çok kişi yer aldı ki… Şimdi bizden onu devam ettirmemiz bekleniyor. Ama geçmişle bağlantılı şekilde, ahenkle… Referanslarımız geçmişimizdeki kahramanlar. Onların acıları, zorlukları, özlemleri üzerine bir hikâye yazmamız bekleniyor bizden, ama kalem ve kâğıtla değil, yaşayarak. Bizzat içinde rol alarak… Yani geçmişimizin bize verdiği rolü oynayarak… Bir de gelecektekiler için bir sufle vermemiz gerekiyor. Geleceğe göre de rol kesmeliyiz. Geçmiş, şimdi ve gelecek arasındaki dengeyi kuramazsak yolumuzu kaybederiz. Ya geçmişten kopamaz ya da geleceğin kaygısında kaybolabiliriz. ‘Şimdi’nin gafletinde uykuya dalmak gerek. Velhasıl bir senaryonun oyuncusuyuz. Senarist bize bir hikâye verse de bir doğaçlama ile senaryoya katkı yapma imkânı sunuyor. Hatta bu bir ödev belki de.

İnsan bazen rolüne âşık olur. Kendisini beraberken sürekli aldatan, yalanlar söyleyen ve maddi manevi kendisini sömüren bir kadın için şöyle diyordu adam: “Ben ona kadın olarak hiç yaklaşmadım, sanki benim koruyup kollamama muhtaç olan kişiydi benim ilgilendiğim. Ona acıyordum.” Niyeti iyi olsa da karşısındakinin niyeti şüpheliydi. Duygusal olarak dolandırılmıştı ama bununla tam olarak yüzleşemiyordu. Evet, insanlar sadece parasal olarak değil duygusal olarak da dolandırılırlar. Gelir durumu iyi bir iş adamı olduğu için yaptığı yüklü harcamayı önemsemese de aslında parasal olarak da dolandırılmıştı. Kadın ile olan ilişkisinde müşfik bir baba, koruyup kollayan bir kurtarıcıydı. Ona iyi gelen tam da bu rolün kendisiydi. Şefkatin aşktan üstün olduğunun ispatı gibiydi davranışları: Ona şefkat hissettiği için sayısız yalanlar söylemesi ve ihanet etmesine rağmen rolünden kurtulamıyordu. Kurtarıcı rolü ona iyi geliyordu. Kendisine muhtaç olan, ağlayan bir kadın ve o kadının kurtarıcısı olmak… Acaba böyle bir rol hayatında ne zaman ve kime karşı aldığı (veya alamadığı) bir rol idi. Ailede, geçmiş ilişkilerinde saklı olan bir sırdı bu. Yalnızca o kadınla ilişkisinde hissettiği bir duygu onu esir almıştı. Yaralı bir kuşa yardım etmek, muhtaç bir fakiri doyurmak gibi ferahlatıcıydı.

Yatağa bağlı olan hastalar bakım verenlerine ölümcül ya da yaşamsal bir bağ geliştirirler. O bakım veren o kadar hayati bir yerde durur ki, hasta her haliyle bunu bakım verene hissettirir. Belki de bilmeden, farkında olmadan doğal olarak bu rol kişiye yüklenir. Adeta muhtacın ihtiyacı nedeniyle kaderin atadığı bu rol, rolü yükleneni adeta esir alır. Aynı ilişki, bebek ve anne arasında da oluşur. Bebeğim yaşamsal ihtiyacı anneyi bebeğe köle yapar. Şartların verdiği bu erdemli rol bir anlamda kaderin yaptığı bir atamadır. 

Yarına Merhaba

İnsanın zamanla ilişkisi ilginçtir. İnsan zamanı erittiğini zannetse de zamanın avuçlarında gün gün eriyen kendisidir. Herkes yaptığı her şeyi gelecek için yapar aslında. İyi bir son için bütün çabamız, yani ömrün ahiri ve ahiret için. Bütün mesele bireysel hayatımızın ömür isimli filminin finalinin nasıl olacağı… Ama bazıları iyi bir son için çabalamak yerine kötü bir sonu kabul ederek günü kurtarmaya çalışır. Zulüm yapanlar aslında gelecekten kaçmak ve ‘şimdi’yi yaşatmak için beyhude bir çabaya durur. Tıpkı yalancıların yaptığı gibi zalim de gelecekten kaçar. Çünkü gelecek gerçeğin kendisidir. O yüzden yalanının mumu yatsı da söner, yani günün ahirinde.

Tohumun toprağa düşmesi ile Yusuf’un kuyuya düşmesi aynı şeydir aslında. Tohum çatlar çatlamasına ama üstüne yağan karların suyuyla yeniden dirilir, yediveren bir başak olmak için.

Hala kış olsa da gün döndü… Bağrındaki potansiyellerinin sürgün vermesi için güç adlı öküzün çektiği sabanla, sürülmek lazım. Hadiselerin rüzgârları ile tozlaşmak gerekli. Unutmamalı şimdi seni üzen çerçöp bir gübre olup sana güç verecek yakın zamanda.

İşte ilkokul öğretmeninin verdiği o ödev gibi hayat. Önce hikâyeyi hayal etmek zorundayız. Sonra da yazmak, ama yaşayarak… Yarını hayal edemeyen yaşayamaz. Yarına merhaba…

Assoc. Prof Dr Ekrem Çulfa 0533 373 8123

ekremculfa@hotmail.com